Chủ Nhật, 30 tháng 12, 2012

TẬP THƠ “VÉ KHỨ HỒI”- PHẦN II

từ bài 19 đến bài 36

19. lại về làng Bưởi

Người xa
Ngày Tháng đã xa
quen đường
chân lại dẫn qua lối này
tầm xuân hoa nhỏ cành gầy
giếng quen hoá lạ, ắp đầy nước mưa

vắng em độ ấy đến giờ
cành ngâu bớt nụ gốc mơ thêm gìa
Đồng Xuân khuyết một gánh hoa
đường làng
                 trai lịch gần xa
                                         tẻ dần…
     
20. đối thoại thầm…

Tặng S. Hiếu

Anh đáng trách
                   -  hơn em nhiều tuổi
anh đáng giận
                   -  sao lại sớm gìa
vội  có…người ta
                   - anh...đáng ghét !

chiến tranh không cho ai chọn lựa
những người con trai
       buộc phải đầu thai sớm
                                    ra trận sớm
                                                 chết sớm
anh may mắn trở về
như bụi trúc gai cạnh cây tre lạt
với em
         làm sao vừa lứa xứng đôi!

- anh không thể trẻ lại
- nhưng em sẽ gìa đi !
- suốt một đời chênh lệch
- thơ anh thơ em sẽ đăng chung trang báo
                                            in cùng tập sách !
- nhưng dễ gì sống chung dưới một mái nhà...

tay anh vô cảm vô hồn trên vai trên tóc
không nỡ nhìn vào cặp mắt trong veo
không muốn thấy em
                cô đơn nên cả tin nhẹ dạ 
không hứa hẹn không thể tỏ tình
tên anh thơ anh đã lừa dối em
chẳng lẽ anh im lặng
                         dối lừa em lần nữa !

đành vậy
            -  gọi nhau chú - cháu
đành vậy
             - để em giận hờn
đành vậy
              - trả vàng xuống biển
đành vậy
rồi người quên ta…

Hà Đông - Giảng Võ, 4/11/1995

21. người đi

Người đi
               tăm cá bóng chim
lá bay sương
hạt cát chìm dưới ao
võng gai buộc gốc xoan đào
cây khô võng ải
biết bao giờ về…

22. bức ảnh nhoè

Tặng  Phương HT

Ai cũng khen bấm máy kịp thời
đèn chớp sáng lúc em cười mê đắm
hẳn sẽ có tấm hình tuyệt đẹp

không ai biết
tôi chợt rùng mình
run tay
mắt dại
lòng say…
cả cuộn phim chỉ hỏng một kiểu này.

23. không đành

Tình cũ nhạt rồi
Người xưa dã biệt
ngòi bút còn trơn
chữ còn sắc nét

nửa tập giấy thơm
nửa xấp phong bì
mực còn nửa lọ
ngậm ngùi
giấu đi…

tình yêu lại đến
rối bời lòng anh
bút cũ giấy cũ
chẳng nỡ
không đành…

24. tình yêu ở tuổi bốn mươi

Tuổi mười lăm tình yêu chợt ghé qua
như xét đánh
lửa bén rừng cổ thụ
cháy lá khô cháy cành cháy vỏ
dòng nhựa ứ đầy
mạch gỗ vẹn nguyên

thanh khiết hạt sương đêm
nhấp môi nguôi khao khát
yêu ghét dỗi hờn
            nước cửa sông khi đằm lúc nhạt
anh -  trăng khuyết mười hai
em - mía nhạt tháng mười

                     o

Đến với nhau
         tình yêu tuổi bốn mươi
mật kết hạt đáy vò
bưởi hồng đào héo vỏ
cây trút lá, nước tràn bờ dâng lũ
gió đổi chiều
           bão dật cấp mười lăm…

lửa dẫn vào cây ruột gỗ rực than hồng
lặng lẽ cháy
cháy đến thành tro bụi
ta yêu nhau
yêu đến chẳng còn mình…

25. day dứt

Trao những nụ hôn mật ong hoa bưởi
trái tim em nhận bao vết xước
một đời con gái dở dang
em nuốt lệ
chẳng giận hờn nuối tiếc
năm tháng đốt lòng tôi
rấm rứt nọc kiến vàng…

26. nửa đêm và một ngày

Những người lính hành quân rách giày vẹt dép
dằng dặc Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình…
vai bầm quai súng
lưng dại balô

sau trận bom hủy diệt
căn nhà ba gian thành tro than
sáu người chỉ còn em
chiếc ổ rơm dưới hầm tránh bom
ấm
êm
nồng nàn thế…

sống thầm lén với nhau
                            nửa ngày
                                          nửa đêm
mặt trời lặn
đơn vị hành quân tiếp
mười mấy năm trời chiến tranh dằng dai khốc liệt…

ngày bị thương trở về
làng em chỉ còn tên gọi
ngổn ngang hố bom gốc tre
không gặp ai để chào
mà hỏi

em còn hay mất
ổ rơm ấy
             con trai
                         hay con gái ?...

27. trú mưa

Mái hiên như gọi như mời
một người cùng với một người 
trú mưa
phố nghèo
         xe vắng
                   nhà thưa
tường rêu
              tí tách giọt mưa
                                      xẫm dần...

phập phồng bóng nước đầy sân
mưa dày mưa mỏng, giọt gần giọt xa
gió nghiêng, mưa hắt ướt nhà
biết rằng mưa thật hay là mưa trêu ?

cơn giông nghiêng ngả suốt chiều
con đường đã nhận thật nhiều lá bay
liêu xiêu cây nép vào cây
lang thang mây dạt vào mây từng chùm

thế rồi mỗi kẻ mỗi phương
trách ai lại gọi "Tạm thương" làm gì? (*)
cánh khô, chuồn đã bay đi
Trời mưa bong bóng...
                      còn gì nữa đâu !

Hà Nội, 1990
-------------------
(*) Tạm Thương: tên một ngõ nhỏ ở Hà Nội.

28. sở hữu

Nhớ Bích Ph

Tôi chiếm hữu em
                - những tấm ảnh chụp gần
sở hữu em
                - những cuộn băng từ
tiếng cươi tiếng nói giọng ca của em
                  đầy ắp căn phòng độc thân
ngày đêm
em bị cầm giữ trong căn phòng chật

thay áo
         tôi
              vào chỗ khuất…

29. ao nông cá vượt

Mũi kim gẫy giữa đường may
chỗ kia tràn nước, nơi này cơm khê
bao nhiêu người đổ ra hè
phố phường tắc nghẹn, ngựa xe chợt dừng

pháo nghênh pháo tiễn pháo mừng    
dập dìu bên ấy rưng rưng bên này
dây diều đã vuột khỏi tay                        
người xinh nhất tổng bữa nay lấy chồng

xe hoa nửa trắng nửa hồng
tàn thu, ngọn gió lúc đông lúc nồm
mẹ ơi xin mẹ đừng buồn
lỗi tại con, chỉ vì con vụng về

người ta “trả lễ”
                          rồi đi
ngẩn ngơ khắp huyện, riêng gì nhà ai  
đau lòng cả đám con trai
ao nông cá vượt ra ngoài sông sâu

nhạt vôi, héo cả cau trầu
từ khi người ấy làm dâu đất người
sân rêu lớp lớp lá rơi
buồn chia khắp xứ
ngậm ngùi cả quê…

Hà Nam, 1992

30. chuyện tình không tên 

Sau trận bom cánh rừng nghi ngút khói
đại đội thanh niên xung phong lại khuyết mấy người
chọn quãng vắng em đằm mình trong suối
nước mát lành làm dịu bớt nỗi đau

xe tôi đợi thông đường, nép dưới bụi tre gai
tên tuổi nhau chúng mình chưa kịp hỏi
bàn tay em níu vai tôi
                                 tin cậy
- bàn tay vừa vuốt mắt bạn chiều nay

mảnh bom sắc lẻm
cơn sốt rung cây
cánh võng vải hoá thành “tấm liệm”
thuở giặc giã đời người nhanh như đếm
gặp lần này chắc gì có lần sau

thương
          yêu
               vội vàng
                         chẳng ai nỡ tiếc nhau
nụ hôn thời chiến tranh nửa ngọt ngào nửa đắng
phút hoà nhập hai cuộc đời trong trắng
rừng chuyển gió ngả nghiêng
sao băng vạch chéo trời…

tôi hai mươi
em cũng sắp hai mươi
dãy đồi ấy tên gì
cánh rừng bao nhiêu tuổi ?
lưng ép lá khô
cỏ rối cùng tóc rối
nửa đêm thông đường
tay đành gỡ tay nhau…

chỉ vậy 
          rồi xa
                   có gặp lại đâu
Máu với Thịt mà như là sương khói
em về được quê hương hay thành tro bụi
thế hệ mình
              bao chuyện hoá
                                     không tên !...

31. người đi

Bao năm xa xứ lìa nhà
lại về phố chợ Ngọc Hà rêu phong

Vườn em cây trái đèo bòng
muốn vào
e giậu xương rồng răng cưa…

Ngang chiều thoảng một cơn mưa
giọt mau hoa cúc giọt thưa hoa nhài
Heo may
          rét lộc rét đài
ao mình mình vá
cậy ai bây giờ !...

Làng hoa Ngọc Hà, 1988

PHẠM NHẬT LINH
khúc bâng khuâng ngày về...
Nhân đọc bài thơ "Phố cũ" của nhà thơ Nguyễn Thái Sơn

http://vnca.cand.com.vn/vivn/lyluan/2011/6/56025.cand
Với một dân tộc từng phải gánh chịu những cuộc chiến tranh kéo dài (thế giới có người nhận xét cuộc chiến tranh ba mươi năm: 1945- 1975 của nhân dân ta là cuộc chiến tranh dài nhất trong thế kỷ), con người hết ly tán rồi sum vầy, chia xa rồi gặp lại, thì cảm hứng "lại về" đã trở thành một trong những nội dung quen thuộc được đề cập tới trong văn học. Ta còn nhớ thơ "Ngày về" của Nguyễn Đình Thi, thơ "Lại về" của Tố Hữu cùng ghi dấu ngày tiếp quản Thủ đô năm ấy. Nguyễn Thái Sơn là nhà thơ gắn bó với đất Hà Nội đã nhiều, và đã lâu (hiện anh đang sống ở thành phố Hồ Chí Minh). Trong một lần "về lại" chốn xưa, anh xúc động viết bài thơ "Phố cũ". Những câu thơ mở bài nghe thật xao xác:
Bao năm xa xứ, lìa nhà
Lại về phố chợ Ngọc Hà rêu phong
Chỉ hai chữ xa xứ, lìa nhà (xa lìa là những chữ vốn đi liền, nay tác giả cắt rời) đã gợi lên được biến thiên thời cuộc. Nhà thơ Tế Hanh có lần đọc tôi nghe một câu thơ Pháp, đại ý: "Sự thay đổi của một thành phố có khi còn nhanh hơn nhiều sự thay đổi của trái tim". "Lại về phố chợ" - hẳn tác giả chẳng quan tâm đến sự đổi thay nền nếp sinh hoạt. Với anh điều ấy không hệ trọng. Phố cũ là nơi in dấu những kỷ niệm của anh gắn với một người. Người ấy bây giờ đã yên bề như mọi người phụ nữ trên đời. Tác giả gọi sự "yên bề" ấy là:

Vườn em cây trái đèo bòng

Thực rõ, vườn ở đây không phải là vườn hiểu theo nghĩ đen. Đấy là loại vườn - nói theo kiểu Nguyễn Du "Vườn hồng đâu dám ngăn rào chim xanh". Để hiểu thêm tính ước lệ của nó, xin đọc câu tiếp sau:

Muốn vào, e giậu xương rồng răng cưa

Ô kìa, lạ chưa, khi người ta đã "cây trái đèo bòng", đã "tay bồng tay mang", có ai lại "dại dột" mà trêu vào cái giậu xương rồng... răng cưa ấy? Bài học "Giàn thiên lý sắp đổ" (Truyện cười dân gian Việt Nam) còn đấy. Tác giả biết kìm mình. Anh nói thế là anh bông đùa (vì không chỉ có mình em ngại chồng em thôi đâu). Nhưng đùa tí chút thôi, tác giả "đánh trống lảng" sang nơi khác. Anh nhìn đất nhìn trời:

Ngang chiều thoảng một cơn mưa

"Ngang chiều" là lưng chiều, "thoảng" thì cũng nhẹ. Nói chung lưng lửng thoang thoảng vậy. Mưa bóng mây mà, nó đến một chốc rồi nó đi, cũng như tình cảm con người - sẽ nhanh chóng qua thôi, em đừng lấy làm e ngại. Với tâm trạng tồn đọng vậy, tác giả bắt gặp những hạt mưa và anh "nhìn" ngay ra:

Giọt mau hoa cúc, giọt thưa hoa nhài
Có thể nói là những liên tưởng tài tình.
Đọc "Phố cũ" của Nguyễn Thái Sơn, bất chợt tôi nhớ tới một bài thơ của thi sĩ Nga Esenin, cũng lấy bối cảnh qua nhà người yêu cũ. Chỉ khác là giọng thơ Nguyễn Thái Sơn hóm hỉnh và hồn hậu, Esenin thì lại có phần chua chát (Đừng cười khẩy, đôi tay đừng vặn vẹo/ Tôi đã yêu người khác, phải đâu cô/ Lòng dửng dưng, tôi đi ngang qua ngõ/ Ngước nhìn chơi cửa sổ, bâng quơ). Vả lại, với Nguyễn Thái Sơn, anh chẳng có gì phải chua chát cả. Bao năm xa xứ, lìa nhà rồi - còn mong đợi nỗi gì?
Kết bài, tác giả thu lại "chẳng trách gì em nữa/ Anh chỉ buồn riêng anh" (thơ Vũ Quần Phương):

Heo may, rét lộc, rét đài
Áo mình mình vá
Cậy ai bây giờ!

Câu thơ 8 chữ cắt thành 2 dòng, như một cái so vai khi rùng mình thoáng lạnh.
Bài thơ chỉ 8 câu, có đến 5 câu tác giả dùng những "chất liệu thực vật" (Ngọc Hà có làng hoa nổi tiếng mà). Này là rêu phong, cây trái, xương rồng, hoa cúc, hoa nhài, lộc, đài. Cái tình của tác giả cũng thoảng thơm như hương hoa vậy. Bài thơ ngắn gọn mà giàu sức khơi gợi, dễ "chớm lạnh" vào tình cảm những người từng có hoàn cảnh và tâm trạng tương tự.


32. mừng 

Được tin “Người Cũ” lấy chồng

Mừng em yên phận vẹn bề
sớm đi bị trách, muộn về được mong
êm chèo mát mái thuận dòng
quai mây nhôi lụa
                - nón không chòng chành

tóc cằn biếng chải lại xanh
nhuộm khăn chiết áo thả mành lựa gương
chẳng còn nghiêng võng lệch giường
lăn sờn nửa chiếu, gối trường hai tay

gại kim gỡ chỉ vá may
hoa đèn bấc mới, dầu đầy miệng chai
đêm trăng cửa chẳng vội cài
cầu ao khớp mộng, dao mài bén tay

mắt chưa ráo cạn xót cay
trời cao còn ngợp, đất dày vẫn chênh
cành cong chim chợt rùng mình
xin đừng ai nữa phụ tình
như ta !...

33. lục bát lỡ nhịp 

Nào là “núi lở sông khô”
nào là “mặn muối, chua mơ, cay gừng”…
khi yêu thề biển hẹn rừng
hết yêu tỉnh mặt quay lưng giữa cầu

cái Tình chẳng đến mai sau
cái Nhân cái Nghĩa trong nhau
                                      đã từng…
không cùng “bện chỉ chắp thừng”
người dưng
            Ai nỡ dửng dưng
                              với Người…

34. vu vơ 

Ngày trông
         Tháng đợi
                   Năm chờ…
một Người Quên
một Người Khô
một Đời !

35. hoa cau

Cây trúc héo từ lá từ cành
trái bưởi đắng tại nhân bởi vỏ
tình em như mía như gừng
mía hết ngọt gừng thôi cay
                     taii mưa bởi gió
có trách gì em đâu !

hoa cau rụng ấy mà
em rối bước
                  né làm gì hoa rụng
mỗi ngày đôi lần bồng con qua ngõ nhà anh
chỉ tội mẹ già
sao lại tai ác thế
 - cái nhà trẻ ấy ở ngay trước cửa nhà mình !

36. nho
Anh đến tìm hoa thì hoa đã nở (ca dao)

Quả chín ngọt lành
chùm người hái
chùm chim ăn
chùm rã cuống rơi
anh tìm được đến nơi
mùa Nho đã qua
dây khô
lá héo…

chẳng lẽ lại ngồi dưới gốc đợi mùa sau
chẳng lẽ than thở dưới dàn Nho xơ sác
chẳng lẽ tìm nhặt hạt Nho đang nảy mầm trong đất
chẳng nỡ bắt Nho đau như lòng mình

đàn ong bay qua
cánh mỏng dính nhụy hoa vàng
vườn cây rung
                 làn gió quen lướt qua
phảng phất mùi Nho chín ?

anh uống lẫn nước mắt rơi lệch chén
Nho hoá Rượu cay nồng
                       thoát xác đáp đền Anh ?

05/10/1990

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét