19. lại về làng Bưởi
Người xa
Ngày Tháng đã xa
quen đường
chân lại dẫn qua lối
này
tầm xuân hoa nhỏ cành
gầy
giếng quen hoá lạ, ắp
đầy nước mưa
vắng em độ ấy đến giờ
cành ngâu bớt nụ gốc
mơ thêm gìa
Đồng Xuân khuyết một
gánh hoa
đường làng
trai lịch gần xa
20. đối thoại thầm…
Tặng S. Hiếu
Anh đáng trách
- hơn em nhiều tuổi
anh đáng giận
- sao lại sớm gìa
vội có…người ta
- anh...đáng ghét !
chiến tranh không cho
ai chọn lựa
những người con trai
buộc phải đầu thai sớm
ra trận sớm
chết sớm
anh may mắn trở về
như bụi trúc gai cạnh
cây tre lạt
với em
làm sao vừa lứa xứng đôi!
- anh không thể trẻ
lại
- nhưng em sẽ gìa đi
!
- suốt một đời chênh
lệch
- thơ anh thơ em sẽ
đăng chung trang báo
in
cùng tập sách !
- nhưng dễ gì sống
chung dưới một mái nhà...
tay anh vô cảm vô hồn
trên vai trên tóc
không nỡ nhìn vào cặp
mắt trong veo
không muốn thấy em
cô đơn nên cả tin nhẹ dạ
không hứa hẹn không
thể tỏ tình
tên anh thơ anh đã
lừa dối em
chẳng lẽ anh im lặng
dối lừa em lần nữa !
đành vậy
-
gọi nhau chú - cháu
đành vậy
- để em giận hờn
đành vậy
- trả vàng xuống biển
đành vậy
rồi người quên ta…
Hà Đông
- Giảng Võ, 4/11/1995
21. người đi
Người đi
tăm cá bóng chim
lá bay sương
hạt cát chìm dưới ao
võng gai buộc gốc xoan đào
cây khô võng ải
biết bao giờ về…
22. bức
ảnh nhoè
Tặng Phương HT
Ai cũng khen bấm máy
kịp thời
đèn chớp sáng lúc em
cười mê đắm
hẳn sẽ có tấm hình tuyệt
đẹp
không ai biết
tôi chợt rùng mình
run tay
mắt dại
lòng say…
cả cuộn phim chỉ hỏng
một kiểu này.
23. không
đành
Tình cũ nhạt rồi
Người xưa dã biệt
ngòi bút còn trơn
chữ còn sắc nét
nửa tập giấy thơm
nửa xấp phong bì
mực còn nửa lọ
ngậm ngùi
giấu đi…
tình yêu lại đến
rối bời lòng anh
bút cũ giấy cũ
chẳng nỡ
không đành…
24. tình
yêu ở tuổi bốn mươi
Tuổi mười lăm tình
yêu chợt ghé qua
như xét đánh
lửa bén rừng cổ thụ
cháy lá khô cháy cành
cháy vỏ
dòng nhựa ứ đầy
mạch gỗ vẹn nguyên
thanh khiết hạt sương
đêm
nhấp môi nguôi khao
khát
yêu ghét dỗi hờn
nước cửa sông khi đằm lúc nhạt
anh - trăng khuyết mười hai
em - mía nhạt tháng
mười
o
Đến với nhau
tình
yêu tuổi bốn mươi
mật kết hạt đáy vò
bưởi hồng đào héo vỏ
cây trút lá, nước
tràn bờ dâng lũ
gió đổi chiều
bão dật cấp mười lăm…
lửa dẫn vào cây ruột
gỗ rực than hồng
lặng lẽ cháy
cháy đến thành tro
bụi
ta yêu nhau
yêu đến chẳng còn
mình…
25. day
dứt
Trao những nụ hôn mật
ong hoa bưởi
trái tim em nhận bao
vết xước
một đời con gái dở
dang
em nuốt lệ
chẳng giận hờn nuối
tiếc
năm tháng đốt lòng
tôi
rấm rứt nọc kiến
vàng…
26. nửa
đêm và một ngày
Những người lính hành
quân rách giày vẹt dép
dằng dặc Nghệ An, Hà
Tĩnh, Quảng Bình…
vai bầm quai súng
lưng dại balô
sau trận bom hủy diệt
căn nhà ba gian thành tro
than
sáu người chỉ còn
em
chiếc ổ rơm dưới hầm
tránh bom
ấm
êm
nồng nàn thế…
sống thầm lén với
nhau
nửa ngày
nửa đêm
mặt trời lặn
đơn vị hành quân tiếp
mười mấy năm trời
chiến tranh dằng dai khốc liệt…
ngày bị thương trở về
làng em chỉ còn tên
gọi
ngổn ngang hố bom gốc
tre
không gặp ai để chào
mà hỏi
em còn hay mất
ổ rơm ấy
con trai
hay con gái ?...
27. trú mưa
Mái
hiên như gọi như mời
một
người cùng với một người
trú
mưa
phố
nghèo
xe vắng
nhà thưa
tường
rêu
tí
tách giọt mưa
xẫm
dần...
phập
phồng bóng nước đầy sân
mưa
dày mưa mỏng, giọt gần giọt xa
gió
nghiêng, mưa hắt ướt nhà
biết
rằng mưa thật hay là mưa trêu ?
cơn
giông nghiêng ngả suốt chiều
con
đường đã nhận thật nhiều lá bay
liêu
xiêu cây nép vào cây
lang
thang mây dạt vào mây từng chùm
thế
rồi mỗi kẻ mỗi phương
trách
ai lại gọi "Tạm thương" làm gì? (*)
cánh
khô, chuồn đã bay đi
Trời
mưa bong bóng...
còn gì nữa đâu !
Hà
Nội, 1990
-------------------
(*)
Tạm Thương: tên một ngõ nhỏ ở Hà Nội.
28. sở hữu
Nhớ Bích
Ph
Tôi chiếm hữu em
- những tấm ảnh chụp gần
sở hữu em
- những cuộn băng từ
tiếng cươi tiếng nói giọng
ca của em
đầy ắp căn phòng độc thân
ngày đêm
em bị cầm giữ trong
căn phòng chật
thay áo
tôi
vào chỗ khuất…
29. ao nông cá vượt
Mũi
kim gẫy giữa đường may
chỗ kia tràn nước, nơi này cơm khê
bao nhiêu người đổ ra hè
phố phường tắc nghẹn, ngựa xe chợt dừng
pháo nghênh pháo tiễn pháo mừng
dập dìu bên ấy rưng rưng bên này
dây diều đã vuột khỏi tay
chỗ kia tràn nước, nơi này cơm khê
bao nhiêu người đổ ra hè
phố phường tắc nghẹn, ngựa xe chợt dừng
pháo nghênh pháo tiễn pháo mừng
dập dìu bên ấy rưng rưng bên này
dây diều đã vuột khỏi tay
người
xinh nhất tổng bữa nay lấy chồng
xe hoa nửa trắng nửa hồng
tàn thu, ngọn gió lúc đông lúc nồm
mẹ ơi xin mẹ đừng buồn
lỗi tại con, chỉ vì con vụng về
người ta “trả lễ”
xe hoa nửa trắng nửa hồng
tàn thu, ngọn gió lúc đông lúc nồm
mẹ ơi xin mẹ đừng buồn
lỗi tại con, chỉ vì con vụng về
người ta “trả lễ”
rồi đi
ngẩn ngơ khắp huyện, riêng gì nhà ai
đau lòng cả đám con trai
ao nông cá vượt ra ngoài sông sâu
ngẩn ngơ khắp huyện, riêng gì nhà ai
đau lòng cả đám con trai
ao nông cá vượt ra ngoài sông sâu
nhạt vôi, héo cả cau
trầu
từ khi người ấy làm
dâu đất người
sân rêu lớp lớp lá
rơi
buồn chia khắp xứ
ngậm ngùi cả quê…
Hà Nam,
1992
30. chuyện tình không tên
Sau
trận bom cánh rừng nghi ngút khói
đại đội
thanh niên xung phong lại khuyết mấy người
chọn
quãng vắng em đằm mình trong suối
nước
mát lành làm dịu bớt nỗi đau
xe tôi
đợi thông đường, nép dưới bụi tre gai
tên
tuổi nhau chúng mình chưa kịp hỏi
bàn tay
em níu vai tôi
tin cậy
- bàn
tay vừa vuốt mắt bạn chiều nay
mảnh
bom sắc lẻm
cơn sốt
rung cây
cánh
võng vải hoá thành “tấm liệm”
thuở
giặc giã đời người nhanh như đếm
gặp lần
này chắc gì có lần sau
thương
yêu
vội vàng
chẳng ai nỡ tiếc nhau
nụ hôn
thời chiến tranh nửa ngọt ngào nửa đắng
phút
hoà nhập hai cuộc đời trong trắng
rừng
chuyển gió ngả nghiêng
sao
băng vạch chéo trời…
tôi hai
mươi
em cũng
sắp hai mươi
dãy đồi
ấy tên gì
cánh
rừng bao nhiêu tuổi ?
lưng ép
lá khô
cỏ rối
cùng tóc rối
nửa đêm
thông đường
tay đành
gỡ tay nhau…
chỉ
vậy
rồi xa
có gặp lại đâu
Máu với
Thịt mà như là sương khói
em về
được quê hương hay thành tro bụi
thế hệ
mình
bao chuyện hoá
không tên
!...
Bao năm xa xứ lìa nhà
lại về phố chợ Ngọc Hà rêu phong
Vườn em cây trái đèo bòng
muốn vào
e
giậu xương rồng răng
cưa…
Ngang chiều thoảng một cơn mưa
giọt mau hoa cúc giọt thưa hoa nhài
Heo may
rét lộc rét đài
ao mình mình vá
cậy ai bây giờ !...
ao mình mình vá
cậy ai bây giờ !...
Làng
hoa Ngọc Hà, 1988
PHẠM NHẬT LINH
khúc bâng khuâng ngày về...
Nhân
đọc bài thơ "Phố cũ" của nhà thơ Nguyễn Thái Sơn
http://vnca.cand.com.vn/vivn/lyluan/2011/6/56025.cand
Với một dân tộc từng phải gánh chịu những cuộc chiến tranh kéo
dài (thế giới có người nhận xét cuộc chiến tranh ba mươi năm: 1945- 1975 của
nhân dân ta là cuộc chiến tranh dài nhất trong thế kỷ), con người hết ly tán
rồi sum vầy, chia xa rồi gặp lại, thì cảm hứng "lại về" đã trở thành
một trong những nội dung quen thuộc được đề cập tới trong văn học. Ta còn nhớ
thơ "Ngày về" của Nguyễn Đình Thi, thơ "Lại về" của Tố Hữu
cùng ghi dấu ngày tiếp quản Thủ đô năm ấy. Nguyễn Thái Sơn là nhà thơ gắn bó
với đất Hà Nội đã nhiều, và đã lâu (hiện anh đang sống ở thành phố Hồ Chí
Minh). Trong một lần "về lại" chốn xưa, anh xúc động viết bài thơ
"Phố cũ". Những câu thơ mở bài nghe thật xao xác:
Bao năm xa xứ, lìa nhà
Lại về phố chợ Ngọc Hà rêu phong
Lại về phố chợ Ngọc Hà rêu phong
Chỉ hai chữ xa xứ, lìa nhà (xa
lìa là những chữ vốn đi liền, nay tác giả cắt rời) đã gợi lên được biến thiên
thời cuộc. Nhà thơ Tế Hanh có lần đọc tôi nghe một câu thơ Pháp, đại ý:
"Sự thay đổi của một thành phố có khi còn nhanh hơn nhiều sự thay đổi của
trái tim". "Lại về phố chợ" - hẳn tác giả chẳng quan tâm đến sự
đổi thay nền nếp sinh hoạt. Với anh điều ấy không hệ trọng. Phố cũ là nơi in
dấu những kỷ niệm của anh gắn với một người. Người ấy bây giờ đã yên bề như mọi
người phụ nữ trên đời. Tác giả gọi sự "yên bề" ấy là:
Vườn em cây trái đèo bòng
Thực rõ, vườn ở đây không phải
là vườn hiểu theo nghĩ đen. Đấy là loại vườn - nói theo kiểu Nguyễn Du
"Vườn hồng đâu dám ngăn rào chim xanh". Để hiểu thêm tính ước lệ của
nó, xin đọc câu tiếp sau:
Muốn vào, e giậu xương rồng
răng cưa
Ô kìa, lạ chưa, khi người ta đã
"cây trái đèo bòng", đã "tay bồng tay mang", có ai lại
"dại dột" mà trêu vào cái giậu xương rồng... răng cưa ấy? Bài học
"Giàn thiên lý sắp đổ" (Truyện cười dân gian Việt Nam) còn đấy. Tác
giả biết kìm mình. Anh nói thế là anh bông đùa (vì không chỉ có mình em ngại
chồng em thôi đâu). Nhưng đùa tí chút thôi, tác giả "đánh trống lảng"
sang nơi khác. Anh nhìn đất nhìn trời:
Ngang chiều thoảng một cơn mưa
"Ngang chiều" là lưng
chiều, "thoảng" thì cũng nhẹ. Nói chung lưng lửng thoang thoảng vậy.
Mưa bóng mây mà, nó đến một chốc rồi nó đi, cũng như tình cảm con người - sẽ
nhanh chóng qua thôi, em đừng lấy làm e ngại. Với tâm trạng tồn đọng vậy, tác
giả bắt gặp những hạt mưa và anh "nhìn" ngay ra:
Giọt mau hoa cúc, giọt thưa hoa
nhài
Có thể nói là những liên tưởng tài tình.
Có thể nói là những liên tưởng tài tình.
Đọc "Phố cũ" của Nguyễn Thái Sơn, bất chợt tôi nhớ tới
một bài thơ của thi sĩ Nga Esenin, cũng lấy bối cảnh qua nhà người yêu cũ. Chỉ
khác là giọng thơ Nguyễn Thái Sơn hóm hỉnh và hồn hậu, Esenin thì lại có phần
chua chát (Đừng cười khẩy, đôi tay đừng vặn vẹo/ Tôi đã yêu
người khác, phải đâu cô/ Lòng dửng dưng, tôi đi ngang qua ngõ/ Ngước nhìn chơi
cửa sổ, bâng quơ). Vả lại, với Nguyễn Thái Sơn, anh chẳng có gì
phải chua chát cả. Bao năm xa xứ, lìa nhà rồi - còn mong đợi nỗi gì?
Kết bài, tác giả thu lại
"chẳng trách gì em nữa/ Anh chỉ buồn riêng anh" (thơ Vũ Quần Phương):
Heo may, rét lộc, rét đài
Áo mình mình vá
Cậy ai bây giờ!
Áo mình mình vá
Cậy ai bây giờ!
Câu thơ 8 chữ cắt thành 2 dòng,
như một cái so vai khi rùng mình thoáng lạnh.
Bài thơ chỉ 8 câu, có đến 5 câu
tác giả dùng những "chất liệu thực vật" (Ngọc Hà có làng hoa nổi
tiếng mà). Này là rêu phong, cây trái, xương rồng, hoa cúc, hoa nhài, lộc, đài.
Cái tình của tác giả cũng thoảng thơm như hương hoa vậy. Bài thơ ngắn gọn mà
giàu sức khơi gợi, dễ "chớm lạnh" vào tình cảm những người từng có
hoàn cảnh và tâm trạng tương tự.
32. mừng
Được tin “Người Cũ” lấy chồng
Mừng em yên phận vẹn
bề
sớm đi bị trách, muộn
về được mong
êm chèo mát mái thuận
dòng
quai mây nhôi lụa
- nón không chòng chành
tóc cằn biếng chải
lại xanh
nhuộm khăn chiết áo
thả mành lựa gương
chẳng còn nghiêng
võng lệch giường
lăn sờn nửa chiếu,
gối trường hai tay
gại kim gỡ chỉ vá may
hoa đèn bấc mới, dầu
đầy miệng chai
đêm trăng cửa chẳng
vội cài
cầu ao khớp mộng, dao
mài bén tay
mắt chưa ráo cạn xót
cay
trời cao còn ngợp,
đất dày vẫn chênh
cành cong chim chợt
rùng mình
xin đừng ai nữa phụ
tình
như ta !...
như ta !...
33. lục bát lỡ nhịp
Nào là “núi lở sông khô”
Nào là “núi lở sông khô”
nào là “mặn muối, chua
mơ, cay gừng”…
khi yêu thề biển hẹn
rừng
hết yêu tỉnh mặt quay
lưng giữa cầu
cái Tình chẳng đến
mai sau
cái Nhân cái Nghĩa
trong nhau
đã từng…
không cùng “bện chỉ
chắp thừng”
người dưng
Ai nỡ dửng dưng
với Người…
34. vu vơ
Ngày trông
Tháng đợi
Năm chờ…
một Người Quên
một Người Khô
một Đời !
35. hoa
cau
Cây trúc héo từ lá từ
cành
trái bưởi đắng tại
nhân bởi vỏ
tình em như mía như gừng
mía hết ngọt gừng
thôi cay
taii mưa bởi gió
có trách gì em đâu !
hoa cau rụng ấy mà
em rối bước
né làm gì hoa rụng
mỗi ngày đôi lần bồng
con qua ngõ nhà anh
chỉ tội mẹ già
sao lại tai ác thế
- cái nhà trẻ ấy ở ngay trước cửa nhà mình !
36. nho
Anh đến
tìm hoa thì hoa đã nở (ca dao)
Quả chín ngọt lành
chùm người hái
chùm chim ăn
chùm rã cuống rơi
anh tìm được đến nơi
mùa Nho đã qua
dây khô
lá héo…
chẳng lẽ lại ngồi
dưới gốc đợi mùa sau
chẳng lẽ than thở
dưới dàn Nho xơ sác
chẳng lẽ tìm nhặt hạt
Nho đang nảy mầm trong đất
chẳng nỡ bắt Nho đau
như lòng mình
đàn ong bay qua
cánh mỏng dính nhụy
hoa vàng
vườn cây rung
làn gió quen lướt qua
phảng phất mùi Nho
chín ?
anh uống lẫn nước mắt
rơi lệch chén
Nho hoá Rượu cay nồng
thoát xác đáp đền Anh ?
05/10/1990
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét