MUỘN II

giỗ chạp bớt thịt giảm sôi

Bố cai trà thuốc, Mẹ thôi cau trầu

ngày xưa không ruộng không trâu

Mẹ Cha cấy rẽ dãi dầu chăm con

bây giờ chồng khoẻ vợ son

nuôi thân chưa nổi nuôi con bằng gì !

 Những năm đói kém ở Thập niên Tám mươi     

----------------

(*) Mùa mưa chiến sự gần như tạm lắng.

18. áo lính

Viên đạn vàng óng

họng súng tối đen

áo Lính màu cỏ

da Trời thanh thiên…

tuổi xuân anh hoang phí không dành cho em

tóc em ngang vai

mắt chờ mòn mỏi

mười năm Mẹ mong Cha đợi

người lính chờ măng nhú / mùa mưa (*)

bom chẻ đá gẫy cây trụi lá

ta sống cùng núi lở, lá rừng sác xơ

đất ngấm độc, giun đất thành sên vắt

nước suối đầu nguồn/ trong xanh/ đắng ngắt

ngỡ rừng hồi sinh chim én rợp Trời

bay chấp chới theo đoàn quân

lá phủ lưng, che mũ

thít chặt dây lưng

bụng lép không cồn cào nữa

nhấm nháp lá ngụy trang, cơn khát dịu đôi phần

chẳng phải lúc nào áo lính cũng xanh

nấp dưới chiến hào áo đen bùn đất

trái mìn ngủ giả vờ, đắp lá dong cỏ mật

áo chuyển màu nâu già - ướt sũng máu tươi

em - thổ cẩm Mường “đỏ bảy xanh mười”

chị - lụa Trữ La “dọc sần ngang mịn”

áo cô dâu năm tầng

áo dạ hội cốm xanh sim tím

thôi đừng nhớ làm gì, hãy cố quên đi

cái thời bom đúc bằng gang, đầu đạn nhét chì

mấy triệu chàng trai Việt

khoẻ tựa Thạch Sanh đẹp như Hoàng tử

Quan - Lính “phía ấy” đồ trận màu rêu

Cán – Binh “bên này” quân phục xanh cỏ úa

chẳng có đâu thứ răng cọp, ngải bùa

giúp người lính ngăn đạn xuyên bom nổ

quân phục

                đồ trận

                        máu cũng như nhau

                                             nhuộm đỏ !...

SG, 1987

----------------

(*) Mùa mưa chiến sự gần như tạm lắng.

19. quên

Quên Trời đang lắc thắc mưa

tay cầm tay, cứ “dây dưa” trên cầu

Trời quang mây tạnh đã lâu

mái đầu vẫn ủ mái đầu trong ô

mình quên cơm vắt măng chua

nắng hè táp lửa, gió mùa châm kim

quên đi đạn réo bom rền

và quên

      em đã vội quên

                               đợi chờ…

Tây Trường Sơn, 1967

20. dây bầu

Lơ thơ mấy sợi dây bầu

bám trên thẻo đất bạc màu ven đê

búp non héo dưới nắng hè

lá già đọng trắng sương khuya héo dần

khẳng khiu rễ rối quanh thân

dãi dầu bám đất tảo tần sớm hôm

sác xơ thân me gầy mòn

chắt chiu nuôi nấng bầy con đẫy đà

mầm cây cựa quậy nhú ra

từ trong long hạt bầu già

năm sau…

21. tắm đầm sen

Cứ để cho sóng vỗ quanh vai

nắng trưa toả xuống đầu đẫm nước

cho da nhận thêm nhiều vết sước

bàn chân quen lại với bùn non

con bói cá mở mắt xoe tròn

ngắm trộm bóng người dưới nước hồ trong vắt

trưa mùa hạ cánh đồng làng vắng ngắt

chỉ còn tôi dù nghịch với đầm sen

bao năm xa làng lòng chưa quên

đàn cá rồng bơi loăng quăng tìm bọt nước

những ổ vịt trời chim quốc

cuốn tùm hum trong lá sen khô

gửi lại đầm sen tuổi thơ

chiếc mũ cỏ năn, lưỡi gươm bẹ chuối

lá sen trong vắt nước mưa

trẻ trâu uống khề khà như người già nhắp rượu

ăn hạt sen non, nhụy hoa vàng mũi

ngỡ còn thơm đến giờ

để mặc da trần đỏ lựng nắng trưa

nước lùa bèo tấm bèo dâu quàng quanh cổ

lội ra xa bờ, bơi vài sải nữa

bàn chân quen lại bùn non

ngỡ đã già với mưa nắng Trường Sơn

tưởng đi mãi không về thôn làng nữa

ngụp lặn đầm sen thấy mình trẻ lại

hát ngêu ngao

                bầy chim nước vụt bay…

22. bưởi đào

Bấm tay Mẹ đã năm ba

trước nhà cây bưởi trổ hoa mùa đầu

Mẹ Cha mong đợi đã lâu

tự tay ngắt trái mùa đầu thắp hương

mới quen đã nhớ đã thương

hai thôn cách chỉ quãng đường tre xanh

- “tóc em không hợp lá chanh

hoa bưởi đã ngát lại thanh, dịu dàng…”

chiều nào tôi cũng tạt sang

người gội hoa bưởi tóc càng mượt xanh

khi hoa đã vắng trên cành

chào tôi. Người ấy hoá thành cô dâu

rồi hoa lại nở. Năm sau

Mẹ lâm bệnh trọng, hoa mau trắng cành

bão dông sạt nửa mái tranh

bưởi non rã cuống lìa cành lăn đi …

bưởi đào thắm ruột làm chi

không chờ bưởi nữa Mẹ đi thật rồi

trái dâng tiễn Mẹ lên Trời

trái mừng đứa trẻ

                            con người

                                            đầy năm…

23. gia đình

Vợ sống ở quê

quanh năm cơm độn hết khoai lại sắn

chồng chỉ huy quân tiễu phỉ ở Bù Gia Mập

đạn mấy lần xé rách da

con trai - lính pháo ngoài quần đảo

con gái học Balê ở Nga

khoe quay tròn tám vòng

            đi bằng mười ngón chân trên đất

dăm bảy tháng

mỗi người viết thư kế chuyện cuộc sống của mình

chỉ cô gái nói thật…

24. người năm ấy Hội Lim

Ra Giêng

tôi lớn vộc lên như chú gà cồ

người Bắc kẻ Đoài náo nức về Lim

sông Đuống đò đầy cầu tre dưa võng…

- Anh ở quê nào mới đến quê em ?

mặt nóng ran, hơi thở dường nghẹn lại

tiếng “em” ngọt ngào mật ong hoa dại

tiếng “em” đầu tiên đời giành cho tôi

Không giảng được những câu hát đố

                       chỉ mành tơ nhện rối bời

tôi cởi áo “đền” người con gái mắt sắc lá răm

                                        đồng tiền trên má

giá áo ấy em đừng vội trả

xế chiều tôi có cớ đến “chuộc” tận nhà

đâu đến nỗi người phải lạc người

gần hoá nên xa !...

Đêm Hội tàn nghe hát “ở lại Người ơi…”

như nghé vướng rơm

dúng dắng dùng dằng dễ gì rời bước

giọng em bổi hổi bồi hồi thắt lòng rỗng ngực

“người ở đừng về…”

                   có ai giữ tôi đâu !

Bom phá vỡ đê sông Đuống đứt cầu

lúa vụ Mùa mẩy đòng tôi vào bộ đội

tháng Giêng

             tháng Giêng…

những năm chiến tranh Lim không mở Hội

biết bao nhiêu đôi lứa nhỡ nhàng

Hội Lim năm này tôi lặng lẽ tìm sang

lại gặp những cô gái Nội Duệ, Dâu, Hồ

                   nón thúng quai thao

                                     lần đầu đi Hội

Người lẫn với Trúc ngà, Trai Gái chìm vào Núi

Hội náo nức cùng Người

                 có vui với ta đâu !

Ám ảnh cả một đời

         áo em khâu chỉ tằm

                    vải dệt cửi tre

                         nhuộm gụ chiết nâu

cổ ba ngấn buộc hững hờ dải yếm

khăn “mỏ quạ”, “đồng tiền”(*)

mắt lá răm lá quế đa tình lúng la lúng liếng

                              

- Ở Thị Cầu, Hoài Thị, Hạ Giang…

cô gái nào chẳng hình dong như thế

tìm sao thấy chim trời cá bể!...

càng cố quên càng chẳng thể quên

Hội năm Tý năm Dần…tôi vẫn về Lim

nước mắt Liền chị Liền anh bao đời

nước mắt của em nước mắt của tôi

hoá phù sa

thành trầm tích chìm sâu dưới đáy

sông Đuống nước trôi thầm

sông Cầu lơ thơ chảy…

Hội mãi mãi còn vui

Ta mãi mãi lạc Người…

_____________

(*) Phụ nữ nông thôn vùng Đồng bằng Bắc bộ có nhiều kiểu

vấn khăn đội đầu, phổ biến là hai kiểu “đồng tiền” và “mỏ quạ”.

25. nón bài thơ

Mây sà thấp cỏ vươn lên

một vùng mưa, chỉ cho riêng hai người

nón che ngăn hạt mưa rơi

nhường nhau, nhường cả lúc trời hết mưa

nghe người gọi nón bài thơ

soi từng sợi lá, vẩn vơ tôi tìm

móc khâu mũi nổi mũi chìm

xoay nghiêng vành nón lim dim bạn cười

thơ không ở nón người ơi

thơ là đôi mắt nụ cười

phải chăng…

26. khát

Trời cao xanh đến nao lòng

bụi bay mù mịt tầng không

nắng dội váng đầu hoa mắt

khát khao mấy hớp nước sông

con chim rừng vụt bay qua

đánh rơi mấy trái dâu da

trên vạt cỏ gừng trước mặt

tôi nhìn

            bước qua

                       không nhặt…

đã qua sông rộng suối đầy

dễ gì dịu nguôi cơn khát

chim rừng có còn tha hạt ?

27. say

Mái chèo rối nhịp như say

bàn tay ủ giữa bàn tay, ấm lòng

thuyền không người lái, bềnh bồng

trong veo ấm áp chiều đông sông Hàn…

28. hoa hồng

Mấy cành hồng em để lại phòng tôi

dù cố giữ chẳng thể nào giữ được

từng cánh mỏng rụng dần trong ly nước

nổi bồng bềnh như những mảnh thuyền nan

chút hương nồng trong gió đã tan

mấy chiếc lá không còn xanh nữa

những gai mọc trên khúc cành hết nhựa

khô bao nhiêu sắc nhọn bấy nhiêu

29. đồng thời

Nước này nghiên cứu làm bom gây ngạt

nước khác cố tìm cách pha chế văcxin chống siđa

nơi thều thào những lời trăn trối của người già

chỗ oang oang nhạc nhảy

trong những đám cưới nhẫn kim cương được

                                          cô dâu chú rể trao nhau

ở các phiên toà

        bố mẹ cúi đầu kí biên bản chia con chia tài sản

trong bệnh viện các bác sĩ vã mồ hôi trong ca ghép tim

góc công viên

bọn tội phạm chặt nạn nhân thành mấy khúc

đã bao giờ

mọi người cùng được hưởng niềm vui ở mọi nơi trên Trái đất

có khi nào

những gì ta quý ta yêu không bao giờ mất.

30. gió Nồm gió Bấc

Gió nồm nam thổi đến

xanh biếc tán cau non

gió dịu êm tóc con

như bàn tay của Má

bụi nước bay trắng xoá

gió mang vị biển vào

con nhớ lại thuở nào

trước mỗi trận mưa rào

trời oi nồng lặng gió

chiếc quạt nan nho nhỏ

Má thức quạt thâu đêm

gió Bấc thổi tắt đèn

sương núi bay trắng xoá

cây bàng rơi nốt lá

khói bếp nặng không bay

ở quê ta chiều nay

đợt gió này sẽ tới

lúa phủ đầy sương muối

Mẹ thức giấc trong đêm…

31. chỉ một lần

Tôi ở nhờ phòng xép lầu năm

điện cuối dây đèn lập lòe đom đóm

chin mươi bậc cầu thang chóng mặt

không tủ không giường

mươi thước vẫn rộng thênh

cửa không khoá không cài gió dọc gió ngang

“Em” Mèo Mun nhà ai đi lạc

“Con” Chó Bông nhà ai dỗi chủ

ghé phòng tôi

                    quấn quýt

                                     không đi…

vuốt ve Mèo

               mắt em đỏ hoe

trách tôi tệ bắt Mèo ăn rau muống

em dắt Chó Bông

             ôm Mèo

                    từng bậc cầu thang

                                          đi xuống

một lần thôi

       em chỉ đến

                         một lần…

331/1, Lê Văn Sĩ SG, 1998

32. gió hiền gió dữ

Ngọn gió ngoan ngọn gió biết điều

lau mồ hôi người cày người gặt

xua mây để trăng rằm trong vắt

ngắt lá vàng, giúp phấn hoa bay

kim chỉ đâu mà gọi “gió may”

chơi cùng sóng gió say choáng váng

qua vườn quế gió thơm

qua rừng tre rách bươm xơ sác

quạt lửa bùng lên

gió thổi tắt đèn

không sắc nhọn mà như cứa da cắt thịt

như người, có gió hiền gió ác

em bị cơn gió nào kéo ngả xô nghiêng ?

bão dật cả khi mạ non tơ

lúa đang ngậm sữa

gieo tai ương - bão cũng có “mùa”

“mắt bão” đục hay trong

“tâm bão” nông hay cạn

xót xa quá - những cơn bão táp

cùng với Mặt Trời

từ phương ấy

nổi lên…

33. gặp mưa

Phố trưa giữa lúc đông người

đang vàng hoe nắng bỗng trời gieo mưa

mưa rơi khi nhặt khi thưa

tôi đi giữa những tán ô đủ màu

em nhìn tôi má đỏ au

khẽ nghiêng ô lụa che đầu cho tôi

 - đường chưa ướt đã tạnh rồi

 - mưa Đà Lạt ngắn vậy thôi

như đùa…

từ từ em xếp lại ô

bồi hồi

tôi lại mong mưa

bồi hồi…

Trại Văn Quân đội, Đà Lạt, 1977

34. hoa - trái

Khi mới lớn tôi mê hoa cúc hoa hồng

hoa kiêu kỳ mà người khờ dại

hoa chẳng no lòng tôi dần thích trái

nhưng chẳng có đất trồng

mấy khi có tiền mua

gặp em tôi như lạc vào vườn cổ tích

hoa dại không tên trái chín khác mùa

chẳng phải của mình, cứ như mơ như thực

trên cành cao đỏ tươi vàng rực

nấp từ xa ngắm nhìn

chỉ giám hái trong mơ…

35. quà tặng

Biết lấy gì mừng lễ cưới của em

lòng hỏi lòng

lại hỏi Trời

hỏi Đất

cái quý nhất

tình tôi

em để mất

biết lấy gì mừng hạnh phúc của em…

36. cả tin

“Trời Cao là nơi sinh những cơn mưa

đỉnh núi gần Trời hơn mặt Đất

nước ở trên cao ngọt ngào

trong sạch…”

thuở ấy mình ngây ngô tội nghiệp làm sao

yêu đến u mê

tin đến khát khao

cái gì cũng thiêng liêng

toàn những điều cao cả (!)

những cơn mưa từ Trời dội lên đỉnh núi

thành khe thành suối

giếng ngọt hồ trong

biển rộng sông dài (…)

(sẽ bổ xung phần còn thiếu!)

37. muộn

Chiều Thu nắng loãng nhẹ tênh
lá Đa rụng tím sân đình cổ sơ
Trời trong như nước vô bờ
Cỏ xanh như đến tận giờ mới xanh

Đầu cành tím nụ hoa chanh
Tiết Ngâu, mưa chợt bọc quanh hai Người
Chỉ là mưa bóng mây thôi,
chỉ là cái cớ để Người che nhau

Những tìm kiếm tận đâu đâu
còn người cách chỉ bờ dâu chẳng tìm 
Bây giờ bấc đã thành đèn
men hóa rượu chát

                     chợt nhìn

                               ngẩn ngơ…

Tôi về thăm lại làng xưa

tóc đà sợi nắng sợi mưa trên đầu

Giếng Đình trong vắt thẳm sâu

rối bời một khúc giây gầu trong tay…

                                 

SG, 1987

38. không đề

Thai nghén chín tháng ròng

ba mươi tuổi em mới giám sinh con đầu lòng

nhào nặn mấy mươi năm

tóc chớm bạc anh mới gom thơ in sách mỏng

hạnh phúc của đời con

ta đủ thời gian đợi chờ hy vọng

thơ anh dăm bảy chục trang

không ít người chỉ đọc dở dang !...    

__________________________