VÉ KHỨ HỒI III Hết

quên Nấm Mộ nào !

CL, LS, 1980

BÌNH THẢN…

Nhà số “Tám mốt”: Đám Ma

nhà số “Tám ba” - Lễ Cưới

bên kia bức tường

nhà thơ lặn xuống giếng vớt trăng

chết đuối

bên này hàng rào

cô giáo quá thì vu quy

Xô Gấc

Nhang Trầm

gió quyện

hoa hồng trắng hoa hồng nhung hái từ một ruộng

làm vòng tiễn Nhà Thơ

kết giải đón Cô Dâu

nhà này kìm nén niềm vui

nhà kia cố giấu nỗi đau…

khách phần đông thân thiết với cả hai nhà

hoan hỉ trong Lễ Cưới

ngậm ngùi ở Đám Ma

Tôi chợt rùng mình

- trán ướt lạnh mồ hôi

cô gái mới hẹn hò đi như lướt bên tôi

em mát mẻ sặc sỡ như một lẵng hoa

không buồn ở Đám Ma

chẳng vui trong Lễ Cưới…

Hội Văn nghệ, 81 Trần Quốc Thảo, Sàigòn, 1989

(Nguyễn Thái Sơn. Rút từ Tập Vé Khứ Hồi, xuất bản năm 1995)

42. bình thản

Nhà số “Tám mốt”: đám ma

nhà số “Tám ba” - đám cưới

bên kia bức tường

nhà thơ lặn xuống giếng

                         vớt trăng

                                    chết đuối

bên này hàng rào

cô giáo quá thì vu quy

xôi gấc

        nhang trầm

                          gió quyện

hoa hồng trắng hoa hồng nhung hái từ một ruộng

kết vòng tiễn nhà thơ

kết hoa đón cô dâu

nhà kìm nén niềm vui

nhà cố giấu nỗi đau…

khách phần đông thân với cả hai nhà

hoan hỉ cùng đám cưới

ngậm ngùi với đám ma

chợt rùng mình

                  trán ướt lạnh mồ hôi

cô gái mới hẹn hò đi như lướt bên tôi

em mát mẻ sặc sỡ như một lẵng hoa

không buồn ở đám ma

không vui ở lễ cưới…

Hội Văn nghệ, 81 Trần Quốc Thảo, Sàigòn, 1989

43. vô định

Làm sao biết được khi nào mình sẽ xuôi tay nhắm mắt

nhưng sớm muộn điều ấy ắt sảy ra !

lá cây vẫn xanh người trồng bạc tóc

Tạo Hoá phẩy tay hết một kiếp Người

bài xưa đã quên bài nay chưa học

tám chín chục năm trời sau trước cũng Hư Vô

mực trên giấy khai sinh còn tím…

Vô định Thời Gian vô định Không Gian

không Hướng không Phương

không Chung không Thủy…

Kẻ xuống Ga trước Người chờ Ga sau

Bạn Đường một chặng

                           còn gì nữa đâu !

bụi tinh vân kết thành Hệ Thiên Hà

làm nên thi ca

viết thành lịch sử

tạo đàn dương cầm

chế bom nguyên tử

sinh ra em

nuôi lớn tôi

ta sẽ là Hạt Bụi bay ngang trời

hay chìm sâu đáy biển ?...

                           

SG,1993

44. chứng nhân lịch sử

(đã dùng nhiều câu chữ của bài này cho Trường ca CT-CKTniệm nên chứng nhân lịch sử không còn tính cho tập Vé Khứ hồi nữa)

45. vé khứ hồi

Lỡ thuyền trưa tôi đợi đò chiều

Hồ Tây Thu xao lòng
níu tôi lại với Thăng Long mưa Ngâu vài đêm nữa
đoàn tàu về Nam rùng mình xao sác gió
ghế tôi định ngồi có người khác thay

nhưng có một “chuyến đi định mệnh” đã an bài
không thay thế được nhau
không biết giờ “xuất bến”
không dúng dắng
chẳng trì hoãn được

đến từ Vĩnh Hằng
vạ vật một đời
cái “Quán trọ” Địa Cầu mà sao đầy oan nghiệt
Vé - Khứ - Hồi mã hóa trong máu thịt
chuyến Tàu Vô Định

lại đưa Người đưa Ta về Cõi Hư Vô…

1994

46. Bố Mẹ tôi

Tết nào cũng chỉ đủ tiền mua một con gà

đầu cánh thắp hương đón giao thừa

mình gà cúng trưa mùng một

năm ấy mất mùa mề gà lép xẹp

Bố cảm khái làm câu đối tết

“vợ con còn đói / gà vịt chưa no”

Tết năm ấy

tôi súc nửa bơ lúa cho gà Trống Mơ

khi mổ thịt diều gà còn căng thóc

ra bờ giếng Mẹ thẫn thờ ngồ khóc

“miếng ăn chưa trôi cái chết ập đến rồi”

Bố Mẹ ta khổ ải một đời

chiếu nào cũng sờn áo nào cũng cũ

trà vụn pha dăm bảy lần nát như dưa khú

nghe nhờ đài hàng xóm qua khe cửa

qủa trứng độn nước cơm nhúng đũa cả nhà

suốt cả thời trai trẻ tôi đi xa

quà về phép - áo trấn thủ sờn vai

                                       dăm thìa mì chính

những người mẹ người cha có con đi lính

nhện sa trước mặt lo lắng khóc thầm

o

Tiệc tùng

          bia tràn ly thịt cá đầy mâm

nhiều bữa nghẹn không nuốt được

khi có đủ tiền mua trà thơm sữa ngọt

Bố Mẹ chỉ còn ẩn hiện trong những tấm ảnh mờ !

Tết Mậu Thìn. 1988

47. chấm xanh…chấm bạc

Thương nhớ Phùng Khắc Bắc

Để lại những cốt truyện mạch truyện dở dang

nhiều bài thơ chưa tìm ra câu kết

bấc dài lửa sáng giữa chừng dầu cạn

dấu lặng đột ngột dấu chấm bất thường

bạn đi

Những Chấm Xanh dâng đời

nhận cho mình

chấm đen

chấm bạc !

48. với Đất với Người

Cái thuở giặc dã

cái thời khốn khó

ta như ngồi chen vai trên một con thuyền

biển nổi sóng bến bờ xa thăm thẳm

đồng đội nối nhau chìm cho thuyền bớt “khẳm”

để tôi đến được đất liền

được viết được in  

được giật mình trước những câu thơ nhạt thếch

những con đường lầy sụt

                             dép râu đứt bung quai

ta rủa thầm

           thề không bao giờ quay lại

đã từng làm đau lòng dang dở bao người con gái

cằn nhằn vì dăm đồng bạc với người đạp xích lô

mấy chục năm còn lại rồi sẽ vụt qua

ta muốn trở lại những con đường từng đi từng đến

gặp lại tất cả những ai quen biết

để tạ ơn Đất

để xin lỗi Người…

49. bơ vơ

Con Cua bé tẹo

từ cống ngầm bò lên

cặp càng dương ngượng ngiụ

mắt tròn ngơ ngác nhìn

có phải Cua lạc mẹ

bơ vơ không lối về

hay dưới hầm ngạt thở

mịt mùng đêm phủ che

trưa hè - đường nhựa nóng

phố đông - người chen vai

bánh xe quay chóng mặt

đất lún dưới đế giày

phập phồng chiếc mai sữa

run rẩy tám chân dài

mắt trong veo tuyệt vọng

chạnh lòng được mấy ai…

50. hai mươi năm + hai  mươi năm

HAI MƯƠI NĂM mẹ nuôi đàn con

con của mẹ nối nhau ra trận

nối nhau chết trận

đất nước yên bình

mẹ già nua

        thân thể khô cằn

                    không còn nước mắt

HAI MƯƠI NĂM

trẻ lọt lòng đủ thời gian

            “chế tạo” những “trẻ lọt lòng” khác

HAI MƯƠI NĂM

mẹ được truy phong “Bà mẹ Anh hùng”

Cha Mẹ Liệt sĩ

                   cố sống

                                nán chờ

trước khi thành Anh Hùng

bao người đã “di dời”

        từ Nhà vào Quan tài

                 từ Quan tài sang Tiểu sành

                                             Bình gốm…

Bằng Anh hùng

                  ai treo

Tiền Thưởng

                    ai tiêu !...

51. vạn tuế, muôn năm và…

Thần dân Trung Hoa dập đầu tung hô Tần Thủy Hoàng

       “vạn tuế vạn vạn tuế !...”

người Đại Đức vung tay chào nhau hoan hỉ:

“Hâylơ Hít”

              - Chúa cứu rỗi bao dung ! (*)

gần trọn cuộc đời

mấy trăm triệu người Xô Viết từng hô:

“muôn năm Đảng Cộng sản

                       đời đời bền vững Liên Xô !”

muôn năm

                  và

                        muôn năm…                        

“vạn đại nhân dân” mồm hô to miệng cười gằn           

trước khi xoa tay lật thuyền viết tiếp những chương Chính Sử

“sống mãi”

                 “đời đời”

                                   “bất tử”…

những tráng ca “giọng trưởng” lảnh lót tưng bừng (*)

rồi cũng chìm nghỉm vào lãng quên

                                  loa kèn đồng còn sáng

                                              mặt trống chưa kịp chùng !

                              o

Vài trăm năm mấy ngàn năm cũng sẽ qua đi

người Đức còn say mê đọc thơ “Trong chiếc đồng hồ cát”

lướt trên bàn phím dương cầm

độc tấu “Mùa Xuân Sônat”

song tấu tam tấu “Sônat Ánh trăng”

cần gì phải gào thét:

- Hainơ bất tử !

- Bếttôven vĩnh hằng !

người Nga mãi ngất ngây trước “Mùa Thu vàng”

                                                       để Lêvitan bất tử

Ixắc Niutơn không còn ai nhớ

nếu táo chín không chịu rụng khỏi cành… 

bao thế hệ nối tiếp nhau

ngậm hơi thở dốc tuột xuống trèo lên

núi triệu tuổi trứng khủng long hoá thạch !

dòng sông ấy đã bao người xuống tắm

chảy từ thời cá tập thở bằng mang

cứ ngỡ trường tồn với thời gian

ta thắt lòng nhìn Núi Sập

nghẹn ngào bên Sông Lấp (*)

hàng ngàn hành tinh từng nổ vỡ

mảnh vụn bay khắp không gian

muôn năm là bao nhiêu ?

bao lâu thì vạn tuế ?

“bất diệt” với chả “đời đời”

gào khản cổ

có ai tin không nhỉ !...

                   o                          

                                   

Khói nhang thơm ngát Đài Sen

chúng sinh đời đời gõ mõ thỉnh chuông niệm Phật

Chúa Trời không xua tông đồ

          bắt bớ giam cầm phá nhà cướp đất

những bản Thánh Ca khiêm nhường “giọng thứ”

                                                            muôn năm

                                                                       bất tử

                                                                             vang ngân…

 - Vạn tuế Tần Thuỷ Hoàng !...

 - Hây lơ - Hit le !...

 - Đời đời bền vững Liên Xô !...

 - Amen !

 - Nam mô !...

__________

* Heil- tiếng Đức: sự cứu rỗi bao dung (của Chúa);

* Núi Sập ở tỉnh An Giang, sông Lấp ở tỉnh Nam Định;

* Thi hào Heinrich Heine, Nhạc sĩ Beethoven - người Đức, tác giả của những bài thơ

“Trong mơ anh đã khóc”, “Đồng hồ cát”…; những bản nhạc nổi tiếng “Thư gửi Êlen”,

“Xô nát Ánh trăng”…;

* Lêvitan (ИИ Левитан): Danh họa người Nga gốc Do Thái, thường vẽ cảnh Thu, có bức tranh

nổi tiếng “Mùa Thu vàng”;

* Isaac Newton: Nhà Vật lí người Anh, tác giả của Định luật “Vạn vật hấp dẫn”;

* Cùng với màu đỏ trên quốc kì, quốc thiều và những nhạc phẩm ca ngợi lãnh tụ của

phần lớn các “quốc gia hăng hái” thường viết theo giọng Trưởng, còn các bản Thánh ca,

Nhạc lễ của Thiên Chúa giáo lại thường viết theo giọng Thứ.

52. hoa…nụ

Sinh nhật tôi em cho mấy cành Hồng

em đổ nước em cắm hoa em bắc ghế đặt lên nóc tủ

ngày vui tàn

                   em rồi cũng xa

                                      hoa không thấy nở

hoa Hồng có sắc hoa Hồng không hương

rồi lá héo

rồi cánh hoa tàn úa

tôi rùng mình

khi thả những cành hoa qua cửa sổ

mỗi đóa hồng bị trói bằng sợi chỉ cùng màu

Hồng không được là hoa

                  chỉ được cho làm nụ

sống hết một đời

                      Hoa Hồng không được nở !...

53. ngày đi ngày về

Ngày ra đi tôi còn đủ mẹ cha

chị nền nã, các em chưa thất học

tàu chuyển bánh rời ga

                            Mẹ níu Cha

                                              chết lặng

tôi viển vông mơ những chuyện đâu đâu…

ngày ra đi bãi sông còn xanh dâu

con thuyền ván vẫn đủ chèo đủ lái

bưởi đang nụ, lúa đương thì con gái

em mười lăm tóc ve vẩy đuôi gà

mặt sắt lại từ bao giờ chẳng biết

bước vào ngõ mới biết mình chưa chết

rầm rập người đi lác đác kẻ về

nước đổi đất dời ngơ ngác nhìn quê

sân hoá ruộng, hồ cạn thành “hồ lấp”

đình xiêu vẹo, ngói âm dương xô lệch

gió phương nào cũng ngan ngát mùi nhang

Mộ Mẹ Cha đất lún bia mờ

đi lính hết con trai

                        con gái lo chôn cất

rượu cúng sủi tăm nền nhà đất

em gái lỡ duyên

chị gái quá thì

đồng đội tôi - lúa rụng trước mùa

nhãn vẫn đợi lồng

                                mía chưa kết mật

không chọn lựa

               chỉ một đề thi

                    suốt cả đời dở dang bản nháp…

đau đớn vài năm, người yêu phải lấy chồng

“giỗ hết - đọan tang”

                            vợ có con cùng người khác

người đi chật đường

người về lác đácrừng gìa vùi xác lính măng tơ…

54. hoá thân

(đã dùng nhiều câu chữ của bài này cho Trường ca CT-CKTniệm nên hoá thân không còn tính cho tập Vé Khứ hồi nữa)

còn một bản nữa

Năm bài thơ đẹp của Nguyễn Thái Sơn

Nguyễn Nguyên Bảy

Thứ hai ngày 9 tháng 4 năm 2012 4:55 AM

Mời mình nghe Lục Bát Nguyễn Thái Sơn, trước khi lên đò ngang sang chợ bến. Tôi nói với mình cùa tôi như thế và ngân nga: 
. 
nông sâu cũng Bến - Trần - Gian
đời Người trôi dạt lang bang cọng bèo
một thời cay cực đói nghèo
một đời mê muội
cháy vèo thành tro…
. 
Mình của tôi nghe thoang mà bảo: Thơ hay quá nhưng buồn... 
Tôi mới bảo với mình của tôi, tuổi Nguyễn Thái Sơn chắc cũng lứa U70, là anh đoán vậy,  vì hai mươi tuổi cầm súng đi chiến trướng, còn sống trở về và sống thêm sắp bốn chục năm trong hòa bình. Tuổi lứa U70, mình ơi, thơ ai viết đẹp không buồn? Tôi dừng nói, đưa tay vơ tiếp những thanh âm thơ Sơn đang lượn bay trong gió nghĩ.
. 
đĩa đèn vừa thắp
bấc mới cuộn vòng
dầu sóng sánh đầy 
lửa mập tròn búp lá
mười tám tuổi lơ ngơ
đồng đội tôi gục ngã
mười tám tờ lịch
đời người lính
- chưa khô nước nhấm đầu ngón tay!
. 
Hình như mình của tôi muốn chen ngang câu gì đó, nhưng thấy tay tôi đang khoa khoa đều nhịp như hái hoa bắt bướm như khua mái chèo, mình biết là hồn tôi đang bị thơ bắt đi và hẳn là trong mang mang mơ hồ ấy còn lâu mới về. Là bởi sau mỗi khi dìm mình trong câu thơ đẹp của bắng hữu, tôi vẫn nói với mình của tôi như thế và năn nỉ, những lúc ấy, dù có yêu anh đến mấy cũng đừng môi.
. 
dọc ngang dăm bảy thế cờ
nước hay thì ít nước sơ lại nhiều
mới ban mai đã xế chiều
già mau do phận buồn nhiều bởi thơ
.  
Khoái sướng cạn bốn câu thơ trên, cất tiếng gọi Mình ơi. Chỉ nghe cánh cửa bảo: Bà nhà đã lên đò sang chợ. Thoáng hờn vì bỗng thiếu người chia sướng. Một mình ngẩn ngơ. Rồi nghĩ làn man, chỉ có mỗi một việc rau giá cá đậu cho sinh tồn sinh lý mà hôm nào cũng lội đò sang chợ. mới ban mai đã xế chiều ý này chúng ta đã gặp nhau, khoảng năm 1970, mình đã viết Chưa sáng đã chiều, thời gian chảy máu, tất nhiên câu thơ của Sơn hay hơn nhiều, sắc sảo hơn nhiều. Nghĩ vậy, lại tiếp ngân nga:
. 
bụi tinh vân kết Hệ Thiên Hà
làm nên thi ca viết thành lịch sử
đóng đàn dương cầm đúc bom nguyên tử
sinh ra em ra tôi
.   
Nguyễn Thái Sơn, bạn ơi, thơ đẹp nhưng buồn quá. Mình của tôi lúc nãy nói thế và may mà chỉ nói thoang thoang rồi vội ra chợ, may mà mình xuống đò, sông nước mùa này đang thu, và cũng may mà  lòng em cũng đủ nhuộm mầu thu vui...(thơ LPL) nên mình sẽ vui suốt sáng nay. 
Lát nữa mình của tôi về, chắc chắn mình của tôi sẽ đọc 5 bài thơ đẹp nhưng buồn này của bạn. Và mong các bạn đọc của tôi cũng mở lòng như tôi và mình của tôi chào đọc thơ Nguyễn Thái Sơn.
. 
Nguyễn Nguyên Bảy đò đưa

LỊCH THẾ KỶ THỨ XX
.

Nhẹ bẫng trên tay một trăm năm trời
run rẩy lật từng trang
có dòng ta rúc rích cười
nhiều trang - rưng rức khóc 
Thế kỉ Hai mươi
đảng này phe nọ chen chúc ra đời
tranh phiếu tranh ghế tranh đất tranh trời
chân tay gân guốc óc tim lép xẹp
chưa hưng thịnh đã lụi tàn
quẩn quanh vòng tròn nia mẹt… 
chào đời ở trang này khép mắt ở trang kia
mỗi kiếp người dăm chục tờ giấy mỏng (*)
ngày tháng năm sinh
                               dãy số vừa ấm nóng
đã lạnh băng
cái nháy mắt Thời gian… 
đĩa đèn vừa thắp bấc mới cuộn vòng
dầu sóng sánh đầy lửa mập tròn búp lá
mười tám tuổi lơ ngơ đồng đội tôi gục ngã
mười tám tờ lịch - một đời lính trận
chưa khô nước nhấm đầu ngón tay ! 
Thế kỉ Hai trăm Thế kỉ Hai ngàn rồi cũng qua đi
ta với em sẽ thành Người Vạn cổ
xương của ai chả trắng
máu thời nào chẳng đỏ 
lãnh tụ thiên tài ư
độc tài phát xít ư
hậu thế quên những kẻ đáng quên
chỉ nhớ những gì cần nhớ !

SG,1994, sửa lại: 2004
____________
(*) Lịch Thế kỉ XX, mỗi tờ giấy (2 trang) 
thể hiện các thông tin của 1 năm.

LỬA DIÊM
.

Từ trong sâu thẳm bóng đêm
kiếp người loé ngọn lửa diêm
rồi tàn
lại vô cùng tận Thời Gian
vực sâu không đáy mắt sàng hư vô 
dọc ngang dăm bảy thế cờ
nước hay thì ít nước sơ lại nhiều
mới ban mai đã xế chiều
già mau do phận buồn nhiều bởi thơ 
suối kia nước chảy lạc bờ
sông này chết nghẹn cạn khô giữa chừng
vàng tâm mục nát trong rừng
lồ ô vừa nhú chồi măng đã tàn 
nông sâu cũng Bến - Trần - Gian
đời Người trôi dạt lang bang cọng bèo
một thời cay cực đói nghèo
một đời mê muội
cháy vèo thành tro…

VÔ ĐỊNH
.

Làm sao biết được khi nào mình sẽ xuôi tay nhắm mắt
nhưng sớm muộn điều ấy ắt sảy ra ! 
lá cây vẫn xanh người trồng bạc tóc
Tạo Hoá phẩy tay hết một kiếp Người
bài xưa đã quên bài nay chưa học
tám chín chục năm trời sớm muộn cũng Hư Vô
mực trên giấy khai sinh còn tím… 
Vô định Thời Gian vô định Không Gian
không Hướng không Phương không Chung không Thủy…
Kẻ xuống Ga trước Người chờ Ga sau
Bạn Đường một chặng còn gì nữa đâu ! 
bụi tinh vân kết Hệ Thiên Hà
làm nên thi ca viết thành lịch sử
đóng đàn dương cầm đúc bom nguyên tử
sinh ra em ra tôi 
ta sẽ là Hạt Bụi bay ngang trời
hay chìm sâu đáy biển ?...

SG,1993

VÉ KHỨ HỒI
.

Không muốn đi thuyền trưa tôi đợi đò chiều
Hồ Tây Thu xao lòng
níu tôi lại với Thăng Long mưa Ngâu vài đêm nữa
đoàn tàu về Nam rùng mình xao sác gió
ghế tôi định ngồi có người khác thay 
nhưng có một chuyến - đi - định - mệnh đã an bài
không thay thế được nhau
không biết giờ “xuất bến”
không dúng dắng
chẳng trì hoãn được 
đến từ Vĩnh Hằng
vạ vật một đời
cái quán trọ bình dân Địa Cầu mà sao đầy oan nghiệt
Vé - Khứ - Hồi mã hóa trong máu thịt
chuyến Tàu Vô Định lại đưa người đưa ta về Cõi Hư Vô…
  
MẢ TÙ 
.
Một đàn gọng vó chèo đò
dăm con nhái bén thập thò miệng hang
đầu thừa đuôi thẹo nghĩa trang
rào thưa nẻo tắt dọc ngang trâu bò 
thanh minh còn thấy xanh ngô
mưa ngâu tháng bảy nhấp nhô nổi chìm
mộ phần chẳng thấy tuổi tên
dăm ba chữ số vạch trên ván thùng 
hỏi “sao đắp chỉ lưng lưng”
rằng “nông choèn tiểu đất chừng ấy thôi”
“trẻ - già trai - gái ngược - xuôi ?”
“đã nằm góc ấy chỉ người trại giam !” 
cỏ khâu ngoi nước úa tàn
kiếp người còn lại nhân gian chút này
chết rồi hết nợ sạch vay
nhúm xương tù tội biết ngày nào tha ! 
sống thành nhân chết làm ma 
  ngậm ngùi kiếp nạn xót sa phận người 
  hương hoa - bẹ chuối thả trôi 
 biết rằng còn được luân hồi nữa chăng… 
. 
 Nghĩa trang Phủ Lý, 2001

Thơ Nguyễn Thái Sơn
nguyennguyenbay.blogspot.com giới thiệu